Przed nami recenzja książki wydana nakładem Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego, szeroko traktująca o zaburzeniach ze spektrum autyzmu.

Mimo, że książka „Wsparcie…” jest pozycją typowo naukową, ma swoje atuty, które sprawiają, że warto się nad nią pochylić. Ta praca zbiorowa otwiera pole do jeszcze szerszego spojrzenia na zaburzenia ze spektrum autyzmu, niż dotychczas. Wydanie jej w tym roku pozwala uwzględnić aktualne tendencje badawcze, co – z punktu widzenia zmieniających się klasyfikacji i poziomu wiedzy nt. autyzmu czyni tę książkę wartą poświęconego czasu. Wypada ona również całkiem dobrze na tle merytorycznym i skutecznie porządkuje obecny stan wiedzy, która – warto to podkreślić – podlega nieustannym weryfikacjom przez kolejne badania naukowe oraz nowe doniesienia ze świata. Świadczy o tym fakt, że treści omawiane w książce są w miarę możliwości poparte cytowanymi badaniami naukowymi oraz dotychczasowym dorobkiem badawczym polskich i zagranicznych ekspertów od zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Nie są to jedyne atuty tej książki. To, co zwróciło moją uwagę, to poruszanie wątków, o których nadal mówi się za mało, koncentrując się na suchej teorii – m.in. kontekst wsparcia systemowego (choć wiadomo, że system wymaga naprawy, to książka pokazuje, co do tej pory zrobiono w kierunku poprawy sytuacji i do czego obecnie dążymy), ubezwłasnowolnienia osoby z autyzmem, dokumentów regulujących prawa osób ze spektrum (np. Karta Praw Osób z Autyzmem, czy Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ), dotychczas realizowane projekty wspierające osoby z autyzmem, poświęca także nieco miejsca zaburzeniom współistniejącym ze spektrum autyzmu, a także wątkowi seksualności, dobrze rozwiniętemu przez ostatnią publikację wspomnianej w książce dr Izabeli Fornalik i wielu innym aspektom codziennego życia. To, co mnie pozytywnie zaskoczyło, to potraktowany dosyć rzeczowo wątek leczenia biomedycznego. Jest to o tyle istotne, że przy tym temacie nietrudno o przesadę (w domyśle: fanatyczne uwielbienie lub równie żywiołową niechęć)

Czytając o naukowym podejściu do spektrum autyzmu, należy pamiętać, że opisywane w niej niedobory i trudności są jedynie obrazem klinicznym – część czynników może nie wystąpić wcale (lub w niewielkim stopniu); może też ulec zmianom dzięki terapiom, lekom (w przypadku zaburzeń współistniejących), czy… upływowi czasu. To, z czym się absolutnie zgadzam, to podkreślanie potrzeby wsparcia dorosłych osób z ASD stosownie do ich możliwości. Wiele osób z ASD, które nie ukończyło edukacji na poziomie wyższym, często było w czasie studiów pozbawionych wsparcia swojego otoczenia. Szczególnie mocno cieszy mnie także wyeksponowanie roli rodzica osoby z ASD, który ma największy wpływ na jej dalszy rozwój i motywację (mimo, że – paradoksalnie – autyzm jako zaburzenie nie jest uleczalny).

Z wyżej wymienionych względów oceniam tę książkę wyjątkowo pozytywnie, mimo, że nie jestem bezpośrednio w grupie docelowej. Wbrew temu, co może się wydawać, nie jest ona całkowitym dublowaniem treści, które już ukazały się na rynku, lecz stanowi świetne uzupełnienie do dotychczasowej literatury. Jest ona skierowana głównie do rodziców, terapeutów, specjalistów i studentów, ale osoby ze spektrum autyzmu zainteresowane aktualnymi tendencjami badawczymi również znajdą w niej garść wiedzy na temat obrazu klinicznego ASD. Właśnie ze względu na swoją objętość książki jest warta przeczytania od deski do deski; ukazuje spektrum autyzmu jako wielowymiarowy obszar podlegający dalszym, ciągłym badaniom. To wydanie dobitnie mi pokazało, że posiadaną wiedzę praktyczną dobrze jest czasem podbudować równie solidną teorią. Szczególnie klinicyści, jak i studenci zainteresowani pogłębieniem wiedzy na temat spektrum autyzmu z pewnością zrobią ze „Wsparcia…” dobry użytek. To właśnie im wiedzy nigdy nie powinno zabraknąć.

Weronika Miksza