W dzisiejszej recenzji przyjrzymy się uważnie aspektowi korzystania z toalety, opisanemu w książce Marii Wheeler „Nauka korzystania z toalety dla osób z autyzmem i innymi zaburzeniami rozwoju”.

Przy okazji opisywania cech spektrum autyzmu, nie zawsze wspomina się o trudnościach w opanowaniu czynności samoobsługowych. Część osób z ASD uczy się tego sama, a część nigdy nie opanowuje tej sztuki do końca. Na forach dyskusyjnych rodziców osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (szczególnie mówiąc o kilkuletnich lub starszych dzieciach) temat ten podnoszony jest jednak dosyć często. Rodzice wskazują na kłopot z opanowaniem mycia zębów, właściwym podtarciem się, oddaniem we właściwym czasie i miejscu moczu oraz stolca, „komfortowe” uczucie pełnej pieluchy, nocne moczenie, wreszcie – próby zabawy stolcem. Rozwiązanie tego problemu często spędza rodzicom sen z powiek, ponieważ na ogół nie wiadomo, od czego zacząć. Tymczasem każdą z czynności samoobsługowych można rozbić na sekwencję zadań do wykonania. Ta myśl przyświeca również Marii Wheeler.

Z pomocą przychodzi autorka tego poradnika. Krok po kroku odnosi się do najbardziej problematycznych momentów, omawiając je na przykładach z życia, podsuwając wskazówki i okraszając je uwagami. To szczególnie ważne, ponieważ niektóre momenty w procesie nauki korzystania z toalety, zależnie od indywidualnych preferencji podopiecznego, wymagają szczególnej uwagi i troski. Przykładowo, warto pamiętać o innych członkach rodziny, kiedy poświęca się czas dziecku; nauka niezbędnej samoobsługi bywa czasochłonna i może postawić na nogi rytm całego domu. Innym ważnym aspektem jest oddzielanie nauki korzystania z toalety w dzień od nauki korzystania z toalety w nocy. Istotnym aspektem jest również kwestia motywacji (zarówno w kwestii sposobów, które pozwalają dziecku wysiedzieć na sedesie, jak i nagrody za dobrze wykonaną sekwencję czynności), a także umiejętność dotarcia do dzieci posługujących się alternatywną komunikacją. Ważne jest także pokonywanie lęków dziecka dotyczących nieznanego otoczenia, lęku przed nadmiernym utożsamianiem się z kałem i moczem (jako częścią siebie), i wieloma różnymi blokadami.

Książka w ciekawy sposób podchodzi do treningu czystości, nie zajmuje wielu stron i jest napisana przejrzystym językiem. Na pewno będzie pomocna dla tych, którzy przeżyli szereg frustrujących niepowodzeń na tym polu.

Weronika Miksza