Bez wątpienia to pierwsza taka książka, w której neuroróżnorodna osobowość opisuje działanie ludzi przez pryzmat nauki, której jest częścią.

To, co na początek wymaga wyjaśnienia – autorka dorastała w styczności z dwoma różnymi kulturami, z których pochodzili jej rodzice. Dodatkowo okazała się być osobą w spektrum autyzmu, zdiagnozowaną w wieku 8 lat, osobą z ADHD (dopiero w wieku 26 lat) i lękiem uogólnionym. Ale na tym kończą się podobieństwa do autorów w spektrum autyzmu. Powstawały już poradniki, jak przetrwać, będąc osobą w spektrum autyzmu, a nawet – jak rozgryźć zachowanie neurotypowych ludzi (recenzja tutaj).

Autorka podjęła wyzwanie zrozumienia ludzkich reakcji w inny sposób. I już to podejście zasługuje na to, żeby dać tej książce szansę. Nie jest to jednak łatwa lektura – autorka nie żałuje sobie porównań z różnych dziedzin, które mogą być nieznane szerszemu gremium. Z tego powodu, książka może być wyzwaniem. Zrozumienia nie ułatwiają ilustracje – mapy myśli, które stanowią jednak ciekawy dodatek, a dla części czytelników – znaczne ułatwienie. Niestety, się do nich nie zaliczam, choć pozostaję pod wrażeniem sposobu, w jaki autorka przelewa swoje myślowe, skomplikowane ścieżki na papier. Być może rozwiązaniem jest czytanie tej książki na raty, traktując ją jak zagadkę do rozwiązania. W dzisiejszych czasach, w razie potrzeby można przecież znaleźć definicje zjawisk z książki w Internecie i spróbować je zrozumieć. Niektóre porównania mogą też wydawać się naciągane. Zdaję sobie jednak sprawę, że w niektórych sytuacjach mogą być jedynym środkiem wyrazu. Dlatego, choć nie rozumiem treści… to rozumiem same próby przekazu i to, że czasem trudno jest to zrobić lepiej.

Nie da się jednak zaprzeczyć, że dr Pang odpowiada w jakimś stopniu na pytanie: jak żyją ludzie. Refleksje, choć okraszone niezrozumiałymi pojęciami, są bardzo ludzkie i głębokie. Książka stawia wiele pytań i na każde z nich próbuje znaleźć swoją odpowiedź. To cenne, ponieważ wiele z tych pytań jest trudnych. Bywa, że znalezienie jakiejkolwiek odpowiedzi spełza na niczym. Bywa też, że otoczenie ma trudność z udzieleniem satysfakcjonującej odpowiedzi. Dlatego odpowiedzi dr Pang mogą wielu osobom wydać się ostatnią deską ratunku. Może w tym szaleństwie jest metoda i niejeden umysł ścisły znajdzie w niej brakujące elementy układanki? Nie chcę przesądzać. Każdy człowiek jest inny.

Jeśli miałabym komuś polecić tę książkę – to przede wszystkim osobom, które nie boją się wyzwań i tym, które poszukują odpowiedzi na pytanie: Jak żyją ludzie. Ta książka może być wyzwaniem, ale może również być odpowiedzią. Chciałabym powiedzieć, że nie jest to książka dla każdego, ale mogę się mylić. Nie zmienia to faktu, że dotarcie do końca może dać Czytelnikowi ogromną satysfakcję. Wiem też, że autorka nie powiedziała ostatniego słowa i już wkrótce ukaże się jej kolejna książka w języku angielskim. Na polskie wydanie będziemy musieli jednak trochę zaczekać.

Weronika Janiak